Kürtaj her 4 kadından 1’inin tecrübe ettiği cerrahi bir işlemdir. Rahim içindeki materyalin dışarı alınması işlemine kürtaj denir. “Kürtaj nasıl yapılır?” sorusu merak edilen sorulardan biridir. Bu yazımda “Kürtaj nasıl yapılır? Kürtaj çeşitleri nelerdir?” sorusunun cevabını ayrıntılı bir şekilde vereceğim.
Kürtaj Nasıl Yapılır?
Kürtaj çoğunlukla vakumla yapılır. Vakumla kürtajda negatif basınç ile rahim içindeki materyal dışarı alınır. Vakumla kürtaj için gebelik haftasının çok büyük olmaması gerekir. Çok büyük gebelik kürtajı vakumla alınamaz. Bu durumda diğer düşük yöntemlerini uygulamak gerekir.
Diğer yazılarımda da belirttiğim gibi ülkemizde yasal kürtaj sınırı son adet tarihine göre 10 haftadır. Ancak bazı durumlarda gebelik 10 haftadan büyük de olsa kürtaj gerekebilir. Bu durumda 3 hekim imzalı heyet raporu ile kürtaj yapılabilir.
Kürtaj Çeşitleri Nelerdir?
Kürtaj çeşitleri arasında en sık uygulanan vakumlu kürtajdır. Vakumlu kürtaj küçük hamilelik haftalarında kolayca ve daha az riskle uygulanan bir kürtaj çeşididir. Vakumla kürtaj dışında dilatasyon kürtaj ve ilaçla kürtaj yöntemleri de hamilelik sonlandırma için uygulanabilir. Şimdi kürtaj çeşitlerini ve nasıl yapıldığını ayrıntılı olarak inceleyelim.
Vakumla Kürtaj Nasıl Yapılır?
Vakumla kürtaj poliklinik şartlarında yapılabilen bir operasyondur. Vakumla kürtaj jinekolojik masada litotomi pozisyonunda yapılır. Aşağıdaki basamaklar izlenerek vakumla kürtaj yapılır.
- Rahim ağzını görmek için vajinaya spekulüm takılır.
- Rahim ağzı antiseptik solüsyonla temizlenir.
- Tek dişli (tenekulum) denilen aletle rahim ağzı tutulur ve hafif çekilir (traksiyona alınır).
- Plastik kanül rahim ağzından geçilerek rahime yerleştirilir
- Plastik kanülün çeşitli kalınlıkta boyları vardır. Gebelik haftası arttıkça kullanılan kanülün kalınlığı artar.
- Negatif basınçlı karmen enjektörü bu kanüle takılır
- Mekanizmanın kilidi açılır ve negatif basınçla rahim içindeki dokular alınır.
- Bu işlem tüm rahim duvarına uygulanır.
- Rahim içinde parça kalmadığından emin olunduktan sonra kürtaj işlemine son verilir.
- Vakumla kürtaj yaklaşık 5-10 dakika sürer.
Dilatasyon Küretaj (D/C) Nasıl Yapılır?
Dilatasyon küretaj tıpkı vakumla kürtaj gibi yapılır. Tek fark dilatasyon kürtajda karmen enjektörü ve kanüller kullanılmaz. Yani vakum sistemi kullanılmaz. Bunun yerine rahim ağzı önce bujilerle dilate edilir yani genişletilir. Daha sonra metal küretlerle rahim ağzından girilerek rahim içindeki materyal kazıma yöntemi ile alınır.
Dilatasyon küretaj vakumla kürtaja göre daha risklidir. Bu riskler şunlardır:
- Rahim ağzı metal bujiler ile genişletilmeye çalışılırken rahim delinebilir.
- Metal küretlerle çok fazla kazıma işlemi yapılırsa rahim dokusu zarar görebilir ve kürtaj sonrası asherman sendromu (rahim içi yapışıklık) meydana gelebilir.
Bu riskler nedeniyle küçük gebelik haftalarında vakumla kürtaj yöntemi tercih edilmektedir. Dilatasyon kürtaj daha çok 10hafta ve üzeri gebelik sonlandırmaları için tercih edilmektedir.
İlaçla Kürtaj (Düşük) Nasıl Yapılır?
İlaçla düşük yaptırma yöntemi 12 haftadan büyük hamilelik sonlandırmaları için kullanılan kürtaj çeşididir. Çünkü 12 haftadan büyük gebeliklere direk kürtaj yapılması kanama, rahim delinmesi gibi riskler taşır. Bu nedenle 12 hafta ve üstü hamilelik sonlandırmasında ilaçla düşük yöntemi tercih edilir.
İlaçla düşük yönteminde misoprostol (Cytotec) adı verilen ve rahim ağzında genişlemeye, rahimde kasılmalara yol açan bir ilaç kullanılır. Bu ilaçla hasta kendi kendine düşük yapar ve düşük sonrası rahim içinde kalan parçalar kürtajla temizlenir.
İlaçla düşük yaptırma yöntemi, direk kürtaja göre 12 hafta ve üstü gebelikler için daha güvenlidir ve tercih edilmesi gerekir.
Kürtaj Aletleri Nelerdir?
Kürtaj aletleri kürtaj yöntemine ve gebelik haftasına göre değişir.
Vakumla kürtaj aletleri
- Spekulüm
- Tek dişli
- Steril spanç
- Tek kullanımlık plastik kanüller
- Karmen enjektörü
Dilatasyon kürtaj aletleri
- Spekulüm
- Tek dişli
- Steril sapanç
- Buji seti
- Metal küret seti
- Winter
Kürtaj İçin Anestezi Gerekir mi?
Kürtaj için anestezi gerekir. Çünkü anestezisiz kürtaj ağrılı bir işlemdir. Ağrı eşiği kadından kadına değişse de genel olarak kürtaj acı verir ve mutlaka anestezi (narkoz) uygulanması gerekir.
Anestezisiz Kürtaj
Anestezisiz kürtaj eskiden devlet hastanelerinde yapılırdı. Anestezisiz kürtaj olanların yorumlarına baktığınızda %90’ı kürtaj sırasında çok ciddi ağrı çektiklerini söylerler. Bu nedenle ben kürtajın anestezili, hatta genel anestezili yapılmasını tavsiye ediyorum.
Genel Anestezi ile Kürtaj Nasıl Yapılır?
Genel anestezi ile kürtaja halk arasında uyuyarak kürtaj da denir. Genel anestezi ile kürtajda verilen anesteziye tıbbi olarak sedasyon da denir. Sedasyon derin uyku halidir. Ameliyatlarda uygulanan genel anesteziden farklıdır. Ameliyathanede uygulanan genel anestezide hasta entübe edilir ve makine yardımı ile soluk alıp verir.
Sedasyon ile kürtajda ise hastanın kendisi nefes alıp verir, entubasyon yapılmaz. Sedasyon anestezimin etkisi kürtaj kadar sürer. Yani toplamda hasta 5-10 dakika uyur ve uyandığında hiç bir şey hatırlamaz.
Genel anestezi ile kürtajda hastaya damar yolu açılır ve anestezik madde buradan verilir. İlaç verildikten sonra hasta saniyeler içinde uykuya dalar ve kürtajda kesinlikle ağrı, acı hissetmez. İşlem biter bitmez de uyanır çünkü sedasyon ilaçlarının etkisi kısa sürelidir.
Genel anestezi ile kürtajda anesteziyi anestezi doktoru verir. Kadın doğum doktoru kürtaj işlemini yapar.
Lokal Anestezi ile Kürtaj Nasıl Yapılır?
Lokal anestezi ile kürtajda anestezi doktoruna ihtiyaç yoktur. Lokal anesteziyi kadın doğum doktoru yapar. O bölge uyuştuktan sonra kürtaja başlanır.
Lokal anestezi ile kürtajda lokal anestezikler rahim ağzının saat 3 ve 9 hizasına yapılır. Lokal anestezi ile kürtajda aslında sadece rahim ağzı uyuşturulur. Tüm rahim uyuşturulamadığı için hasta kürtaj sırasında ağrı hissedebilir. Bu nedenle ben kendi pratiğimde lokal anestezi yerine genel anestezi ile kürtajı tercih ediyorum. “Kürtajda lokal anestezi mi lokal anestezi mi?” sorusunun cevabı; “Hasta konforu için genel anestezi ile kürtaj daha iyidir” olacaktır.